denk ik. Vandaag was het een prachtige dag. Voorjaar zoals het voorjaar moet zijn. Niet te warm, niet teveel wind. Heerlijk is het leven dan. De boeren klagen over droogte en gelijk hebben ze. Vandaag is het ook vier mei. De dag begon ik met de column van Stevo Akkerman in Trouw. Daarna fietste ik door de stad en zag dat het monument klaar was voor de herdenking. Na twee jaar mogen we weer gedenken op de Dam en in de stad. Veel plezier zei de verslaggever van Radio 1 op de Dam tegen een bezoeker. Overal mag je dat weer samen doen met de mensen om je heen. Of ik dat ga doen, weet ik nog niet. Ik ben meestal stil thuis op de bank.
En dan is het ook nog oorlog. Ik wil geen ideologische discussie over wie of wat we gedenken. Ik gedenk eigenlijk altijd de mensen van nu. Daar waar oorlog is en geweld de boventoon voert, of dat nou in Mali, Syrië is of in Oekraïne. Daar waar de dood heerst, moet het geweld gestopt worden.
Ik heb weleens geschreven over het Coventry gebed. Een gebed dat op vrijdag rond de middag wordt gehouden in steden die zijn gebombardeerd als in Coventry, Engeland, gedurende de tweede wereldoorlog. Mijn stad, Arnhem, is ook kapot geschoten. Afgelopen maanden zijn Marioepol, Bucha en Irpin en ook andere steden kapot geschoten. En ook Sloviansk en Kramatorsk gaan eraan.
Ik zie de mensen met de bussen komen uit Marioepol. 48 uur hebben ze gedaan over een reis van normaal gesproken een paar uur. 52 dagen hebben ze onder de grond gezeten. Hun stad is in puin. Een vader heeft elke dag een foto van zijn zoon van 6 gemaakt. Zij zijn voor het leven getraumatiseerd. (Nieuwsuur, gisteravond)
Voor de overlevenden bestaat er hoop. Een mens wil leven ondanks alles. Ook na de tweede wereldoorlog zijn er mensen met trauma’s. Onbeschrijfelijke trauma’s zagen we zondagavond in de film Babi Yar. Context. En toch willen mensen leven. Ook vanavond vertellen we weer en luisteren we naar verhalen.
Maar ondanks alle verdriet en pijn vandaag en toen zijn het verhalen die bijdrage aan het leven.
Want mensen willen leven.
4 mei 2022