Vilsteren, 13 april 2023
Ode (4)
Mijn verstand staat stil….
in de kerstshow van de Intratuin in Duiven.
Het is een gewone dinsdagmorgen in december. Sinterklaas is weg, maar nog niet in Spanje. Een dag waarop ik, samen met wie ik ben, een kleinzoon ophaal, want die is een beetje ziek. Verkouden, ik loop er zelf ook al een week of twee mee rond. Stront chagrijnig wordt je ervan. Voor de lol gaan we even naar de kerstshow van de Intratuin. We komen er toch langs en we hebben al hard gelachen om de wijze waarop iemand van drie dat kan uitspreken: de kerssjo van de intratuin. Bovendien rijden er modeltreintjes en die wil ik ook wel even zien.
Daar gaan we dus, dinsdagmorgen half elf. Geen parkeerplaats te vinden. Ja, ergens een eind verderop. Je loopt over de opa’s en oma’s met kleinkinderen, moeders en vaders en buurvrouwen samen met andere buurvrouwen. Ik dacht dat dinsdag een werkdag is voor wie niet gepensioneerd is. Hoe moet het hier dan zijn in het weekend. Ik raad je niet aan om te gaan kijken.
Mijn verstand staat stil. Wat een mensen en wat een spullen en ook wat een systeem. Ik ben een zoon van een kleine middenstander uit een provincieplaatsje. Je doet je boodschappen, ook je kerstboodschappen in de plaats waar je woont. En nu woon ik in een wijk waar nauwelijks nog winkels zijn, maar vlakbij is wel een Praxis en even verderop een Blokker en nog iets verder een gewone Intratuin waar ik de weg weet. Maar dit… dit is een echte Mall, één centrum met een Gamma, een woonwinkel, een restaurant en wat niet al. Alles overdekt denk je dan, maar je moet wel een paar honderd meter lopen om bij je auto te komen. Geen openbaar vervoer te zien. Dat kan ook niet, wanneer je met een kofferbak vol rommel thuis moet komen.
We waren dus op zoek naar een ouderwetse kersster voor iemand van 92. Die kun je er niet vinden. Wat er wel is is glitterkerssterren en kunstkerstbomen, waar je alleen al ADHD van krijgt als je er naar kijkt. Gek wordt je ervan. Zelf ben ik natuurlijk gek op treintjes. Het is hartstikke leuk dat die er rijden. Een simpel baantje, waar verder niemand meer naar hoeft om te kijken. Het gaat om de molentjes en de huisjes en de tierelantijntjes die erom heen staan. Die worden verkocht.
En zo geschiedde: We kwamen voor een onvindbare kerstster en gingen weg met een draaiend molentje, dat wel bij mijn treinbaan past. En geluk ook nog: die jongen van drie heeft in de draaimolen gezeten.
6 december 2022
Miezer
Het was een grijze dag vandaag. De hele dag miezerde het. Ik begon mijn dag met de krant en las de recensie van het concert van The Cure in de ZiggoDome. Dat kan er ook nog wel bij , dacht ik. Ik was daar niet! Ergens vandaag maar hun muziek draaien. Alles in mineur, maar zo mooi. Vier sterren in Trouw.
Ik moest naar de kapper. Natuurlijk vraagt de kapster (+/- 25): wat gaat u doen vandaag? Ik heb een belangrijk verhaal opgehangen over een klusje dat ik moet doen voor de volkstuinvereniging. Na nog wat boodschappen, ben ik naar boven gegaan naar mijn treinwalhalla. Daar was het mooi weer voor. Eindeloos pielen met treintjes, die op de juiste plaats op het perron moeten rijden. Verstoringen in de dienstregeling, waar de NS geen idee van heeft. De hele treinenloop aan gort. Mooie hobby is dat. Vooral op zo’n dag.
Tegen het donker luisterde ik naar The Cure. Het album Seventeen Seconds heb ik vaak gedraaid: op zaterdagavond met een biertje erbij, soms met de koptelefoon op, lekker hard. Het miezert dan in je hoofd. Alles in mineur, maar zo mooi.
Op de tafel ligt al een paar weken een artikel van Roek Lips. Via LinkedIn werd ik hierop gewezen. Het is een interview met Dirk de Wachter. Dirk is psychiater en heeft kanker. Hij vertelt over het leven en hoe dat (soms) gaat. Over nabijheid: als de mens bestaat in de blik van de ander, dan geldt dat ook voor ons. Het menselijk contact is belangrijker dan de dood of overwint het. En over wetenschap en de kennis over het brein: naarmate we meer weten, beseffen we dat het nog ingewikkelder is dan we ooit dachten.
Tor overmaat van ramp was met wie ik ben voor het eerst sinds jaren ook nog eens ziek. Nadat ze uit bed kwam, lag ze op de bank. Een mooie dag om grieperig te zijn. Ik kookte hutspot, bakte fijne worst en draaide nog steeds The Cure. Het laatste nummer voor het eten was hun Lovesong: I will always love you….
Kats in mineur, maar zo mooi. Mooier wordt het niet.
28 november 2022
Contrast
Afgelopen vrijdag verscheen in Trouw een fotoreportage van Kadir van Lohuizen met tekst van Lukas van der Storm over de voedselindustrie van Nederland onder de titel “De Voedsel BV”. Gisteravond was er een TV uitzending van VPRO’s Tegenlicht met hetzelfde onderwerp.
Van Lohuizen maakt altijd reportages vanuit het buitenland. Hij maakte iconische foto’s in onder andere Afrika en Azië over afval, de zeespiegelstijging en noem maar op. Veel is op Google te vinden. Geweldige foto’s. Door corona kon hij het land niet uit, dus bedacht hij iets in Nederland. Prachtige beelden, waarvan je wel wist dat ze bestonden, maar nog nooit in het – bijna – echt had gezien.
Hoe groot en immens deze industrie is en hoe ver weg deze staat van de “gewone” man kun je je niet voorstellen. Echt gaan kijken.
En dan ben ik met mijn moestuintje bezig. Leuk werk. Midden augustus heb ik de tarwe van 2022 gedorst. In juni had ik de tarwe geoogst. 3 oktober heb ik de nieuwe wintertarwe gezaaid. In die zin loop ik redelijk synchroon met Oekraïne, waar ze waar mogelijk, ook de tarwe voor volgend jaar al hebben gezaaid. De tarwe is al boven de grond en ergens tweede helft juli volgend jaar hoop ik 5 kilo tarwe te oogsten. Toch mooi 10 broden.
Mijn nieuwe project is echter veel leuker. Ik kreeg van iemand het boek “Oude granen, nieuw brood. ” Het is een prachtig boek over allerlei verschillende graanprojecten. Kleinschalig en prachtig vormgegeven. Totaal anders dan Kadir van Lohuizen. Het boek beschrijft allemaal oude granen en waar ze nog verbouwd worden. Het laat zien wat je er mee kunt doen en waar ze voor gebruikt kunnen worden. Dat leek mij ook leuk. Via een contact bij de molen heb ik van iemand allerlei oude granen gekregen, zoals riswiet, eenkoorn, spelt en emmer. Dertien rijtjes heb ik op 27 oktober gezaaid en gisteren zag ik dat ze boven de grond waren gekomen. Met de wintertarwe meegerekend, heb ik nu 7 soorten graan op de tuin. Daar komt nog teff en boekweit bij in het voorjaar. Dat kun je nu nog niet zaaien.
Wat doe je er mee, hoor ik vragen. Dat weet ik nog niet. Het is niet voor de muizen. Malen heeft geen zin. Vermeerderen wel. Wat ik uiteindelijk wil over twee jaar is een zodanige hoeveelheid van ieder soort, dat ik er kleine veldjes bij een molen van kan maken. Heeft het nut? Educatief kan het zijn, maar daar houdt het mee op. Leuk is het wel!
Zoiets kun je doen, wanneer je met pensioen bent….
8 november 2022
Rijklinks
Met mijn calvinistische schuldgevoel zit ik op dit moment te tikken op een of ander Grieks eiland, dat alleen per boot bereikbaar is. Nu moet ik zeggen dat het met dat schuldgevoel wel meevalt. Voor ik met pensioen ging sprak ik met mezelf af me vier weken terug te trekken op het eiland waar ik nu zit. Het eerste jaar had ik van alles te doen en was er nog geen rust, daarna kwam corona en nu is het dan zover. In totaal zit ik hier tien dagen. En ik geniet! Het is werkelijk fantastisch.
Het calvinistische schuldgevoel is in mijn beleving dat je niet mag gaan genieten, voordat het werk klaar is. Maar als het werk dan klaar is, geniet dan met volle teugen. Mijn vader werkte als bakker keihard, ging een week per jaar op vakantie en genoot er drie weken van: de week ervoor met de gedachte aan wat hij ging doen, dan de vakantie en dan de periode erna, waarin hij dacht aan alles wat hij de week ervoor had gedaan. In onze tijd genieten we van het moment. En dat vind ik soms al lastig.
Het schuldgevoel dat sommigen mij proberen aan te praten met de term rijklinks is nieuw in deze tijd. We hebben het over vliegschaamte, het verbruik van fossiele brandstoffen bij het autorijden en de ellende van de stikstofreductie, waarvan de boeren zich nu slachtoffer voelen. Ik voel deels wel met de boeren mee: ze hebben hun bedrijfsvoering aangepast aan de eisen van de Rabobank en de overheid en nu moet het voor hun gevoel ineens anders. Aan de andere kant is het probleem al tientallen jaren bekend, is er veel subsidie ingestopt om bijvoorbeeld de nesten van vogels te redden en om het diervriendelijker te maken. Men kon weten, dat er iets moest gaan veranderen. Ik roer me dus in de discussie met de boeren met de opmerking dat het echt anders moet. En met intimidatie ben ik klaar.
Eigenlijk mag ik dus niet op een Grieks eiland zitten, want wanneer je commentaar hebt, moet je je zelf wel gedragen: verbeter de wereld, begin bij jezelf. Daar zit wat in. En toch zit ik hier. Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen, is de dooddoener van de dag.
In Trouw van gisteren kwam ik een artikel tegen over afgehaakt Nederland met dit plaatje. Het bracht mij op de gedachte dat de term rijklinks met zich meebrengt dat er minstens drie andere kwadranten zijn, namelijk rijkrechts, armlinks en armrechts. Met rijkrechts heb ik niet zoveel, hoewel ik ook af en toe naar de formule 1 kijk, iets wat typisch bij deze groep hoort. Met armlinks voel ik me verbonden. Je zult maar slachtoffer zijn van de toeslagenaffaire, je energierekening niet kunnen betalen en van drie verschillende banen zonder vast contract moeten leven. Zij hebben recht van spreken en recht op meer. Links in de politiek doet daar wat aan, denk ik. Maar ja, ze zitten niet in de regering.
Maar dan armrechts. Zij zijn arm en voelen dat ze niets van de overheid hebben te verwachten. Onze burgemeester heeft daar iets zinnigs over gezegd in Trouw van 25 december 2020. Hij zei:
Bij deze groep moet ik denken aan armrechts. Ik denk dat hier veel werk aan de winkel is. Het lijkt een vergeten groep, die alleen met aandacht erbij getrokken kan worden. Om een eerlijker verdeling van de middelen kunnen we niet heen. Door de aandacht voor deze groep en de terechte zorgen die zij hebben, kunnen we het slachtoffergedrag reduceren. Dit vereist persoonlijke en politieke keuzes. Hen een toekomst bieden is de grootste opgave in Nederland op dit moment.
Misschien dat een dergelijke gedachtengang op een zondagmorgen op een Grieks eiland toch op termijn iets gaat opleveren.
18 september 2022
Molenaar!!!
Soms begin je ergens aan en weet je niet hoe dat gaat aflopen… Dat was voor mij ook zo toen ik voor het eerst naar de stelling ging van Molen de Kroon in Arnhem. Op de Openmolendag in 2018 ging ik op de rand van de stelling zitten, zoals ik ook vaak op de rand van een zeilboot had gezeten. Kijken hoe de wind waait en genieten van het uitzicht.
Het eerste wat me gebeurde was dat de dienstdoende molenaar mij van die rand af haalde met de opmerking dat dat heel gevaarlijk was!! Daar had hij gelijk in. Val je in het water, dan doet de zeilboot een stormrondje en ben je weer aan boord. Maar donder je van de stelling, dan lig je op z’n best met drie gekneusde ribben in het ziekenhuis.
Ondanks dat begon ik een jaar later aan de opleiding. Ik vond dat niet eenvoudig. Het was anders dan het vak van controller dat ik tot dan toe had uitgevoerd. Ik moest me helemaal herpakken. En ook anders dan zeilen: Een boot vaart met de wind mee. De molen blijft staan. Ik vond het behalen van het diploma niet eenvoudig. Toen ik zakte in Terschuur, dacht ik niet dat het goed zou komen. Op zo’n moment heb je een goede coach nodig. En die had ik.
Vandaag dus geslaagd in Hattem op De Fortuin. Geen wind om te draaien. Of althans, wind uit uiteenlopende richtingen. Dat was wel even een probleem. Ik zette de kap op de wind. Komt de wind, die er wel een beetje was, precies van de andere kant… Gelukkig was de theorie goed en kon ik op de weg naar huis iedereen van het goede nieuws op de hoogte stellen.
Dat is leuk om te doen. Het geeft voldoening om op mijn leeftijd (65 jaar) nog een echt diploma te halen. Een beroep te gaan doen, wat bovendien als werelderfgoed geregistreerd staat.
Ik kijk er naar uit om de molen in mijn uppie te draaien. Dat machtige (molen)systeem, dat deels eeuwenoud is, in beweging te zetten en te genieten van het uitzicht over de stad. De stad, waar ik de afgelopen dertig jaar van ben gaan houden. Het uitzicht is magnifiek. Dus: wanneer je in de buurt bent?
14 juni 2022
Ode (3)
10 april 2022
Examen
Het is zaterdagmorgen. Voor een pensionado rijd ik op een onmogelijk vroege tijd van huis. In de straat kom ik een man met een zak met voetballen op zijn rug tegen. Zijn kind, nog lang geen puber, fietst voor hem. Ze gaan naar de voetbal. Ik ga examen doen. Voor de molen. Daar heb ik nu dik twee jaar naar toe gewerkt. Er lijkt geen wind te zijn.
Op de snelweg bij Maanderbroek zie ik twee nieuwe windmolens draaien, nog net door de mist heen. Zuid, zuidoost… toch wind. Voor Den Olden Floris, de examenmolen, komt de wind uit de verkeerde hoek, denk ik. Ik ben wat gespannen, maar goed op tijd. Vlak voor Den Olden Floris stap ik nog even de auto uit. Toch wind. Mooi.
Bij de molen zie ik wat mannen staan praten: de examencommissie en de molenaars. Ze zien me en gaan naar binnen. Ik loop nog even rond de molen voor ik naar binnen ga. Wind: best wel… uit de goeie hoek. Ze hebben de molen al geprepareerd.
Wat moet ik toch? Bijna 65. Wat maakt het uit. Ik heb geen corona en ik lig niet op de IC. Vanmiddag ga ik met al degenen met wie ik ben sinterklaas vieren. Online. Wat wil een mens nog meer. Gaan!!!
Eerst een bak koffie. Het zijn tenslotte allemaal molenaars en die houden van koffie. Stipt negen uur beginnen we. Vriendelijk welkom. Dan naar de molen en de molen aan de gang zetten. Wat vragen over wieksystemen. Ik doe mijn ding. Soms goed, soms minder goed. Ook iets doms. Dan de kap: over remsystemen en kruiwerken en nog wat andere dingen. Gaat redelijk, maar ik mis ook wel wat. Twijfelde toch. En dan binnen….
Uiteindelijk, zoals dat gaat met examencommissies, mag de kandidaat naar buiten. Ik neem mijn koffie en ga buiten zitten wachten. Direct komt de molenaar naar me toe. En? Misse boel, denk ik. Kantje boord, zeg ik. Ach, ik heb geen corona en ik lig niet op de IC, denk ik. Volgende keer beter, zeg ik.
En dan mag ik binnen komen. Gezakt. Ik zeg vriendelijk dank tegen de commissie, het zijn tenslotte ook vrijwilligers die hun werk doen. Ze hadden ook thuis met hun hoofd boven de krant kunnen zitten in de warmte. Maar in mezelf…
Het is een dag later. Het relativeren is begonnen. De vragen ook: was het een drie of een vijf? Ben ik nog onbewust onbekwaam op sommige onderdelen? Of was het net aan. Je kent dat wel.
Examen doen is niets voor, bijna, bejaarden. Of toch wel? Ja, natuurlijk! Je bent nooit te oud om te leren….
5 december 2021
(Foto boven: gemaakt door de molenaar van Den Olden Floris tijdens het examen.)
Klimaatpolitiek
Vandaag is het klimaatrapport van het IPCC verschenen. Een belangwekkend en gezaghebbend rapport over de stand van het klimaat. Op Twitter wijdde Gerrit Hiemstra aandacht aan de belangrijkste conclusies en Mathijs Bouman gaf inzicht in de plaats van Nederland in de internationale context.
Premier Rutte reageerde op de radio door te zeggen dat het huidige kabinet al veel doet en ook het toekomstige kabinet dit zal gaan doen. En ook onze staatssecretaris voor het klimaat, die in 2019 nog sprak over klimaatdrammers, vindt dat eerst de rest van Europa Nederland moet volgen. Zo lezen we op de site van de Telegraaf, vandaag.
Ik at vandaag sperziebonen en aardappels uit eigen moestuin en een slavink van de keurslager. Ik ben geen vegetariër. Eigenlijk mag ik dan niks over het milieu zeggen. Ik ben ook een notoire overtreder van de 100 km/uur grens op de vierbaansweg. Het is verschrikkelijk. Ik heb jaren gewerkt en nu ik net met pensioen ben, wil ik eigenlijk ook eens naar een Grieks eiland, wanneer de branden geblust zijn, of naar het Plein van de hemelse vrede in Peking. Daar kan ik dan misschien nog met de trein komen. Maar niet op Tilos, dat Griekse eiland. En als ik mijn kleinkind morgen wil ophalen, neem ik toch echt de auto in plaats van de trein in de richting van de Achterhoek. “Verbeter de wereld begin bij jezelf”, was vroeger het credo. Op mijn 38ste haalde ik pas mijn rijbewijs en ik liet me altijd door familie met de auto naar de trein brengen, wanneer ik met vrouw en drie kinderen weer op pad ging. Later heb ik een tijd gehad dat ik zei: Ik heb al zoveel voor het milieu gedaan, nu ga ik met de auto.
En dan verschijnt vandaag het IPCC rapport. Stil is het op het kantoor bij Maxime Verhagen (CDA) van Bouwend Nederland en op het kantoor van Elisabeth Post (VVD), “onafhankelijk” voorzitter van Transport en Logistiek Nederland. Wanneer je bij de kapper zit en je wordt geschoren moet je stil zitten. Zij worden wakker wanneer er maatregelen komen die leiden tot verandering in de economie. De lobby wordt voorbereid op de nieuwe kabinetsformatie om het beleid zodanig bij te sturen dat de leden van hun organisaties er zo min mogelijk last van hebben.
Ik heb vanavond nog even een stukje terug gekeken van zomergast Roxane van Iperen. Zij laat een mooi filmpje zien hoe het werkt in de lobby van de voedselketen en de hoogte van de suikers. Van het aanpakken van de structuur naar het aanpassen van individueel gedrag. De lobby bewerkstelligt dat de doelstellingen van de grote bedrijven, winst maken, in stand blijft en de mensen kiezen voor een ongezonde leefstijl. De mensen krijgen de schuld. Zij zegt: Natuurlijk moet je doen als individu, wat goed is voor je gezondheid (en het milieu, GH), maar we moeten onze pijlen richten op de structuren die de ellende in stand houden. Die lobby’s, die niet willen veranderen.
De eerste reactie van onze minister-president is niet hoopgevend. Het huidige kabinet doet al zoveel: Lelystad open maken, de KLM met miljarden steunen, Amelisweerd verbreden etc. De lobby gaat de komende tijd aan het werk en gaat de vertragingsmodus ten aanzien van het milieu versterken.
Het wordt tijd voor nieuwe verkiezingen… Of toch niet Frans Weisglas?
9 augustus 2021
De koning en de onderkoning
Tijdje niet geschreven. Niet dat ik geen inspiratie had. Integendeel. 4 en 5 mei zijn voor mij lastige dagen. Er valt zoveel te lezen en te benadrukken. Ontelbare meningen heb ik gehoord. Behalve die van Abdelkader Benali. Zijn boek heb ik (nog) niet gekocht. Ik vond Roxanne van Iperen inspirerend en Andre van Duin fantastisch. De gewone man, om wie ik schaterend heb gelachen samen met mijn moeder op zaterdag rond het middaguur tijdens de Dikvoormekaarshow. En ook nu nog, wanneer ik hem op TV tegenkom, geniet ik van hem.
Verder valt er veel te zeggen over de formatie. Op Twitter heb ik tweets met #stopRutte ondersteund. Ik vind ook dat hij moet stoppen. Het is alsof hij in z’n nakie rondloopt en denkt dat hij de kleren van de keizer aan heeft. Mijn partij gaat, denk ik, met hem regeren. Stoppen op je hoogtepunt is een kunst. Dat geldt ook voor Arjen Robben, ondanks de prachtige foto afgelopen zondag, toen hij op de fiets naar huis ging.
De kunst van stoppen op je hoogtepunt verstaat Tjeenk Willink. Vanmiddag sprak hij, naar eigen zeggen, zijn laatste woorden als onderkoning van Nederland. Ze staan nog niet op internet, maar morgen denk ik wel. Ik zal ze dan hier vermelden. Indrukwekkend dat deze man het land moet vlot trekken. Klik hier voor zijn tekst.
Inspiratie is ongrijpbaar. Ik was gegrepen door de foto van Tjeenk, die het Binnenhof verlaat en de foto hieronder. Op dezelfde dag, binnen een paar uur van elkaar. Kijk ernaar en denk na over de vraag waar het om gaat. De koning en de onderkoning van Nederland.
12 mei 2021
(Foto boven: Tjeenk Willink verlaat het Binnenhof, na debat over de formatie van Rutte 4)