Hou het klein

Ooit heb ik een afstudeer scriptie gemaakt over het boek van E.F. Schumacher met de titel “”Hou het klein!”. Het boek is een pleidooi voor een duurzame economie en korte lijnen als het gaat om gebruik van grondstoffen en de consumptie daarvan. Geen bananen eten in Europa, groente eten op het moment dat de groente rijp is, op vakantie gaan in de buurt waar je bent, etc. Niets in onze economie helpt daar nog aan herinneren. De computer waarmee ik dit blog tik, bevat onderdelen uit alle werelddelen, de plaats waar ik mijn blog’s opsla is mij totaal onbekend en het graan van het brood dat ik normaal gesproken eet komt of uit Frankrijk of uit de Oekraïne. Graan uit Nederland heeft onvoldoende bakkwaliteiten, zeggen ‘de mensen’.

Vandaag heb ik mijn eerste broodje gemaakt van graan dat ik zelf verbouwd heb in Schaarsbergen. Ik zou Schaarsbergen’s bruin en Schaarsbergen’s vijgenbrood willen noemen. Omdat ik alleen volkorenmeel heb, bestaat de helft van het brood uit bloem dat ik op de Klarendalse molen heb gekocht. De andere helft is dus graan uit Schaarsbergen, gemalen met een KitchenAid graanmolen, samengesteld uit onderdelen die overal in de wereld zijn gefabriceerd. Het is wat…. Maar gelukkig: ik weet dat de tarwe is gezaaid in oktober 2020 op onze tuin in Schaarsbergen en geoogst in juli 2021.

Zojuist lekker warm een kapje bruin met hagelslag gegeten en een plakje bruin met kaas en een kapje vijgen met alleen een beetje boter. Brood dat net uit de oven komt is heerlijk en dit brood doet er niet voor onder!! Het smaakte echt goed!!

Hieronder een paar foto’s van het proces:

Net gezaaid in oktober
Bijna rijp in juli
Geoogst in juli
Gedorst in september
Klaar met dorsen
Graan
Van graan naar meel in de molen
Gebakken

Arnhem, 13 juli 2023

Graan op de tuin

Op onze tuin in Schaarsbergen verbouwen we allerlei soorten graan. Voor productie van brood heb ik nu drie jaar wintertarwe van Vreeken’s Zaden uit Dordrecht. Van het Nederlands Openluchtmuseum heb ik vorig jaar een paar soorten oude granen gekregen. Die heb ik in najaar gezaaid en gisteren stonden ze er zo bij:

Eenkoorn
Zwarte winter emmer
Spelt
Zeeuwse witte wintertarwe
Wintertarwe Wilhelmina
Zeeuwse ruige wintergerst

En verder heb ik nog wat andere graansoorten: of omdat ze mooi zijn, of om op te eten.

Boekweit
Winter tarwe Julius voor consumptie
Teff
Mais
Brood vandaag gebakken. Links een fijn volkoren brood en rechts een noten vijgen brood

Arnhem, 29 juni 2023

Contrast

Afgelopen vrijdag verscheen in Trouw een fotoreportage van Kadir van Lohuizen met tekst van Lukas van der Storm over de voedselindustrie van Nederland onder de titel “De Voedsel BV”. Gisteravond was er een TV uitzending van VPRO’s Tegenlicht met hetzelfde onderwerp.

Van Lohuizen maakt altijd reportages vanuit het buitenland. Hij maakte iconische foto’s in onder andere Afrika en Azië over afval, de zeespiegelstijging en noem maar op. Veel is op Google te vinden. Geweldige foto’s. Door corona kon hij het land niet uit, dus bedacht hij iets in Nederland. Prachtige beelden, waarvan je wel wist dat ze bestonden, maar nog nooit in het – bijna – echt had gezien.

Hoe groot en immens deze industrie is en hoe ver weg deze staat van de “gewone” man kun je je niet voorstellen. Echt gaan kijken.

En dan ben ik met mijn moestuintje bezig. Leuk werk. Midden augustus heb ik de tarwe van 2022 gedorst. In juni had ik de tarwe geoogst. 3 oktober heb ik de nieuwe wintertarwe gezaaid. In die zin loop ik redelijk synchroon met Oekraïne, waar ze waar mogelijk, ook de tarwe voor volgend jaar al hebben gezaaid. De tarwe is al boven de grond en ergens tweede helft juli volgend jaar hoop ik 5 kilo tarwe te oogsten. Toch mooi 10 broden.

Mijn nieuwe project is echter veel leuker. Ik kreeg van iemand het boek “Oude granen, nieuw brood. ” Het is een prachtig boek over allerlei verschillende graanprojecten. Kleinschalig en prachtig vormgegeven. Totaal anders dan Kadir van Lohuizen. Het boek beschrijft allemaal oude granen en waar ze nog verbouwd worden. Het laat zien wat je er mee kunt doen en waar ze voor gebruikt kunnen worden. Dat leek mij ook leuk. Via een contact bij de molen heb ik van iemand allerlei oude granen gekregen, zoals riswiet, eenkoorn, spelt en emmer. Dertien rijtjes heb ik op 27 oktober gezaaid en gisteren zag ik dat ze boven de grond waren gekomen. Met de wintertarwe meegerekend, heb ik nu 7 soorten graan op de tuin. Daar komt nog teff en boekweit bij in het voorjaar. Dat kun je nu nog niet zaaien.

Wat doe je er mee, hoor ik vragen. Dat weet ik nog niet. Het is niet voor de muizen. Malen heeft geen zin. Vermeerderen wel. Wat ik uiteindelijk wil over twee jaar is een zodanige hoeveelheid van ieder soort, dat ik er kleine veldjes bij een molen van kan maken. Heeft het nut? Educatief kan het zijn, maar daar houdt het mee op. Leuk is het wel!

Zoiets kun je doen, wanneer je met pensioen bent….

8 november 2022

Tarwe dorsen

Tarwe dorsen kan met een combine, wanneer je een paar hectare hebt of een nog grotere combine, wanneer je zoals in de Oekraïne een landerij hebt ter grootte van de provincie Noord Brabant. Ik heb 4 m2 tarwe geoogst en dat moet gedorst, schoongemaakt en gemalen. Dat malen is (nog) geen probleem, maar dat dorsen en schoonmaken wel.

Uit 2020 heb ik 750 gram tarwe overgehouden en over 2021 2.750 gram tarwe. Dat heb ik met de hand gedorst en met een wanmolen een beetje schoongemaakt. Maar ik vind het nog niet schoon genoeg om te malen. Zie foto boven dit blog. Over 2022 heb ik naar schatting 5 tot 10 kilo tarwe. Die wil ik niet met de hand dorsen. Dus ik ben op zoek naar iemand die mij kan helpen met het los maken van de aar tot aan het verzamelen van schone tarwe. Wie weet zoiets. Mail me op gert.hengelaar@gmail.com. Met de wanmolen die ik heb, wordt het wel minder stoffig, maar nog niet schoon genoeg.

Maar ik vind het nog niet schoon genoeg om te malen. Zie foto boven dit blog. Over 2022 heb ik naar schatting 5 tot 10 kilo tarwe. Die wil ik niet met de hand dorsen. Dus ik ben op zoek naar iemand die mij kan helpen met het los maken van de aar tot aan het verzamelen van schone tarwe. Wie weet zoiets. Mail me op gert.hengelaar@gmail.com. Met de wanmolen die ik heb, wordt het wel minder stoffig, maar nog niet schoon genoeg.

Hier onder wat foto’s van de tarwe die ik in 2020 heb verbouwd en geoogst.

Een tarweaar van twee dagen
Het bijna rijpe tarweveld, begin juli 2022

8 augustus 2022

Anneke sings Kate (2)

Soms verheug je je op iets en heb je hoge verwachtingen. Een beetje gespannen ben ik dan. Vanavond had ik dat. Na een heerlijke dag spitten, kijken naar “Dwars door Vlaanderen” en het maken van een lekkere Conimex maaltijd met een eigen touch, toog ik, met met wie ik ben, naar Apeldoorn. Eigenlijk kon mijn dag al niet meer stuk. Het voorjaar hangt in de lucht ook al gaat het morgen sneeuwen. Zondag is de Ronde. Ik ben gek op de Ronde van Vlaanderen. Deze dagen komt alles bij elkaar. Er is een nieuw begin.

De grond ligt grotendeels braak, maar wel klaar voor een nieuw seizoen. De knoppen komen al uit de bomen. Die moeten nog even worden beschermd, want nachtvorst… En we hebben al heerlijk buiten gezeten, zelfs op een terras.

En dan zingt Anneke Kate. Anneke bestaat, de muziek van Kate Bush bestaat, maar toch ontstaat er iets nieuws. Iets wat voelt als het voorjaar. Een intiem theaterconcert met vlotte, swingende en intieme nummers. Nummers die ik deels kende, maar deels ook niet. Mooi is het daarom dat Anneke af en toe een korte toelichting geeft. Dan weet je ook nog waarover het gaat, Gelukkig niet te uitgebreid, want ik hou meer van muziek die voor zich spreekt. Anneke zingt in een vrolijke blouse. Haar stem past bij Kate.

Ik vroeg me af: zou Kate komen, wanneer ze in Engeland in de buurt speelt. En: zou dit concert passen als sta-concert. Over de eerste vraag kan ik geen zinnig woord zeggen, maar ik zou dit concert weleens in een popzaal willen zien. Lekker meebewegen met de muziek, biertje in de hand en genieten van de mooie klanken die ook deze band produceerde.

Was er een hoogtepunt? Ja, meerdere… Spanning op de drum, spanning op de gitaar en de piano. Voor mij was toch het ingetogene het mooist. En dan moet ik mezelf tegenspreken: voor dat ingetogene en de nuance biedt het theater de beste omgeving.

Anneke zingt Kate was een heerlijke avond.

30 maart 2022

Kardoen (2)

Kardoen met vlinder, bij en hommel op 4 augustus 2021
Kardoen op 4 augustus 2021
Daar gaat de vlinder naar elders op 4 augustus 2021

5 augustus 2021

Het begin is er….

Nog geen week geleden lag er nog een dikke laag sneeuw. Alles was bedekt en het zag er maagdelijk wit uit. Nu vandaag is het groen en zwart. De vogels fluiten. De lente is in aantocht. Het kan natuurlijk nog wel weer gaan vriezen, maar min tien verwacht niemand meer.

Als proef heb ik twee kruiwagens met compost geoogst. Zo mag je dat wel noemen, vind ik. Je gooit het loof en andere zaken op een bult, spit het een keer om en twee jaar later heb je mooie zwarte grond. Stof zijt gij en tot stof…. etc.

Komend weekend maar eens aan de slag. Het wordt 17 graden, dus dan kan het luie zweet er weer uit.

17 februari 2021

31 december 2020 – Tarwe, een nieuw begin

Met wie ik ben maakte gisteren deze foto op de tuin. De foto symboliseert de overgang van oud naar nieuw. onder het kleed zie je groen gras. Dat is wintertarwe. Gezaaid in november en het wordt geoogst eind juni. Nu ligt het onder het kleed, omdat het beschermt moest worden tegen te muizen. Die vinden tarwe heerlijk, wanneer het als zaad in de grond ligt. Trouwens ook als het rijp is. Zij bepalen deze zomer wanneer ik de tarwe ga oogsten.

Wie weet maak ik komend jaar mijn eerste brood.

31 december 2020

18 november 2020 – Winterklaar? Wintertarwe!

Rechts
Links

Wat er nu nog staat zijn eigenlijk allemaal groenbemesters, behalve prei, spruitjes en boerenkool. Nogal Hollands. Van de groenbemesters heb ik geen verstand. Met wie ik ben is daarvoor verantwoordelijk. Met uitzondering van de wintertarwe. De asperges, de kardoen en artisjok zijn beschermd tegen vorst met stro van de deze zomer geoogste tarwe

Wintertarwe is eigenlijk geen groenbemester. Dat laat ik volgend jaar doorgroeien en als de muizen het willen, ga ik er ook wat van oogsten. We gaan het zien. Ik heb de tarwe gezaaid en daarover heen een ongediertedoek gedaan. De muizen kunnen er nu misschien niet bij. Die gezaaide tarwe korrels vinden ze heerlijk en daar blijft niets van over wanneer je er niets aan doet.

19 november 2020

Sleepin’in the midday sun…

Sleepin’ in the midday sun,
Sleepin’ in the midday sun,
Sleepin’ in the midday sun,
Sleepin’ in the midday sun.

Dit is het refrein van de song “Buffolo Ballet’ van John Cale. Het gaat weer aardig beter met me. Gisteravond wat oude Rockpalast en Pinkpop (Radiohead, Thelonius Monster) opnames bekeken via Youtube. Ooit nam ik in de nacht WDR Rockpalast op op video. Een aantal van die video’s heb ik nog gedigitaliseerd en bewaard. Dat is helemaal niet nodig want dat hebben meer mensen gedaan en op YouTube gezet. Het is een bonte verzameling van live muziek uit de jaren 80 en 90, daarvoor en daarna. Het concert van John Cale uit 1983 heb ik vaak gezien en geluisterd.

Het is een eenvoudige decor met boven in beeld twee klassieke Rockpalast neon lichten en op het podium een barkruk met een gitaar en daarnaast de piano. Cale kan boos en verdrietig zijn maar ook loom en gevoelig. Zijn versie van Heartbreak hotel van Elvis Presley is meesterlijk mooi, eenmalig.

En dan dit refrein. Wat wil een mens meer. Het paradijs op aarde. Een slaapje in het gras, midden overdag. De zon houdt je warm. Op onze tuin hebben we ook een stukje gras. Je kan er net liggen. Een enkele keer doe ik daar een dutje. Je hoort niets, zelfs de A12 niet. De rust en de tijd nemen om te genieten van wat geen waarde heeft. De wereld gaat aan vlijt ten onder, heet één van de weinige boeken, die ik gelezen heb. Ik zou het willen kunnen, maar het lukt zo vaak niet. Dan moet ik weer wat en wil ik molenaar worden, of met treintjes rijden of stukjes op het internet publiceren. En als ik dan weer zit te nietsnutten stuur ik weer tweets de wereld in.

Het mooiste is en blijft toch: Sleepin’ in the midday sun, Sleepin’ in the midday sun….

Een volmaakte wereld zonder gedoe.

7 november 2020.