Gaat de zon weer schijnen in Nederland?

Het zou vandaag mooi weer zijn. Ik zou in de tuin de helft van de oude asperges uitgraven. Dat is een hele klus. Asperges zijn heerlijk als ze zijn volgroeid in het voorjaar, maar je wil niet weten wat er onder de grond zit. Een volledig wortelstelsel. Maar het weer is niks. Het is bewolkt. Precies in Arnhem.

Je zou er depressief van worden. Het tegendeel is waar. Ik heb het goed. Ik ben met pensioen, ik mag doen en laten wat ik wil, ik heb het geluk gehad van mijn tijd die voorspoedig is en ik ben gezond. Ook dat laatste ervaar ik als een groot goed.

Toch zei ik gisteren tegen met wie ik ben: “Ik vind het geen fijne tijd….” Wilders kwam met zijn asielnoodwet weet ik veel… Arjan Noorlander had daarover een leuke tweet. In Oekraïne gaat het niet goed. De Russen winnen op het slagveld. En ook in het Midden Oosten is het sinds 7 oktober vorig jaar hommeles. En wanneer we niet uitkijken krijgen we een seniele malloot in de Verenigde Staten aan het roer.

Blijf in je cirkel van invloed, hoor ik iemand zeggen. Geniet van het leven, zei iemand tegen me deze week. En hij heeft gelijk. Ik doe dat ook. Maar het gaat in mijn hoofd toch ook altijd over de grote dingen die ik niet kan oplossen.

Ik ben erg voor joden als Lodewijk Asscher en Natascha van Weezel. Ik ben zeer geraakt door 7 oktober. Misschien was er actie nodig om de zaak van het Palestijnse volk opnieuw op de kaart te zetten, maar deze actie schoot mij in het verkeerde keelgat. Het trof de joden in de kern van hun bestaan. De reactie van Israël is loud and clear. En ik snap dat, maar nu is het genoeg. Het is klaar. Zo bouw je voor de komende generaties nieuwe extremisten op. Het moet afgelopen zijn met het vechten. De zachte krachten moeten een kans krijgen. En die zijn er. Velen. De zachte krachten in Nederland, zoals genoemde mensen en zoals onze burgemeester Ahmed Marchouch, maar ook in het buitenland in Israël zelf. Die zijn er ook, zoals Ehud Olmert. Je hoort ze te weinig in het geweld van alle dag.

Meer zorgen maak ik me inmiddels over meneer Poetin. Gaat het in het Midden Oosten om tienduizenden doden, in Oekraïne gaat het om honderdduizenden doden en nog meer gewonden. Ook hier ontstaan trauma’s die in het leven van de komende generaties doorwerken. We merken nu nog de trauma’s van de Tweede Wereldoorlog, vier generaties verder. Hoe dit met zachte krachten opgelost moet worden weet ik niet. Ook kernwapens zijn geen oplossing. Ik ervaar het als een uitzichtloos conflict.

Ja en dan de asielnoodmaatregelenwet van het kabinet van de PVV en wat collaborateurs. Ik mag het misschien niet zo noemen, maar zo ervaar ik het wel. Iedereen die Wilders in standhoudt, heult met hem. Slechter dan slecht, roep ik weleens. Ze steunen Rusland, ze steunen het geweld in Israël, ze creëren chaos met een wat ze een noodwet willen noemen. Terwijl een fatsoenlijke analyse van de oorzaak niet wordt gemaakt. De asielzoekers krijgen de schuld, terwijl de woningnood ontstaat door arbeidsmigratie ten behoeve van de landbouw en de groei van onder andere ASML. Een andere manier van wonen doet de rest. Deze ingezonden brief van een deskundige spreekt boekdelen:

Nieuwe verkiezingen lijken me een uitkomst, maar helaas zijn de opiniepeilingen zodanig dat de regeringspartijen daar geen zin in hebben. Deze coalitie heeft geen meerderheid in ons land, 68 zetels. De Partij voor de Dieren is groter dan de BBB.

Ik moet denken aan mijn diepgewortelde asperges. Tegen 15 april leveren de wortels weer heerlijke zachte asperges. Uit eigen tuin zijn ze zo heerlijk dat je ze, afgeschild, zo rauw uit de tuin kunt opeten. Het is najaar, de winter komt, de wortels van mijn asperges wachten diep onder de grond, afgedekt tegen de vorst op het voorjaar. En eerder dan je verwacht, komen de eerste kopjes boven. Het is herfst, de winter komt. Er is nog een lange weg te gaan, maar het voorjaar blijft niet uit. Weet ik.

24 oktober 2024

Het ene jaar is het andere niet…

…in de tuin. Het ene jaar is het te droog en het andere jaar is het te nat. Soms eten de muizen de tarwe op, dan weer zijn de duiven over actief. De vakantieplanning is ook ieder jaar weer anders…. Maar mooi blijft het.

Toen we nog werkten gingen we met de meute op vakantie. Nu als pensionados zijn we voor het tweede jaar op rij in juni op vakantie geweest. Dat is best wel handig. In mei heb je veel werk met zaaien en planten. Er is in juni nog een beperkte opbrengst, het onkruid groeit nog niet te hard. Wanneer je in juli gaat, dan mis je allerlei opbrengst en het onderhoud is veel moeilijker. Ik zie nu mensen terug komen van vakantie en de tuin is volledig overwoekerd. Die moeten dan aan de bak. Wij kunnen het nu aardig bijhouden.

Dit jaar hebben we onze kas in gebruik genomen. Eigen ontwerp. De kas mag niet hoger zijn da; 150 cm en ik ben 175. Dus heb ik het midden stuk dertig centimeter uitgegraven. Kan ik er toch in staan. Het meest geavanceerde is wel de watervoorziening. De regen van het dakje wordt opgevangen in een ton en met een pompje op zonne-energie de kas ingepompt. En dat voor nog geen honderd euro. Wat ik helemaal mooi vind, is dat hij automatisch pompt als het te donker wordt of weer licht wordt. Dus twee keer per dag watertoevoer van een paar minuten. Ook het aantal minuten kun je instellen. (Klik hier voor dat systeem)

Uiteindelijk gaat het natuurlijk om de opbrengst, zou je denken. Dat is helemaal niet zo. Je kunt nergens goedkoper boontjes kopen dan in de supermarkt. Maar het gaat om het gevoel. Dat je daar zit bij zonsondergang en de muizen voorbij sjezen en het windstil is en je de paarden achter je hoort blazen en de kleuren en geuren die voorbijkomen. Niet in een foto te vatten.

Ieder jaar weer denk ik: mooier wordt het niet!

30 juli 2024

Hou het klein

Ooit heb ik een afstudeer scriptie gemaakt over het boek van E.F. Schumacher met de titel “”Hou het klein!”. Het boek is een pleidooi voor een duurzame economie en korte lijnen als het gaat om gebruik van grondstoffen en de consumptie daarvan. Geen bananen eten in Europa, groente eten op het moment dat de groente rijp is, op vakantie gaan in de buurt waar je bent, etc. Niets in onze economie helpt daar nog aan herinneren. De computer waarmee ik dit blog tik, bevat onderdelen uit alle werelddelen, de plaats waar ik mijn blog’s opsla is mij totaal onbekend en het graan van het brood dat ik normaal gesproken eet komt of uit Frankrijk of uit de Oekraïne. Graan uit Nederland heeft onvoldoende bakkwaliteiten, zeggen ‘de mensen’.

Vandaag heb ik mijn eerste broodje gemaakt van graan dat ik zelf verbouwd heb in Schaarsbergen. Ik zou Schaarsbergen’s bruin en Schaarsbergen’s vijgenbrood willen noemen. Omdat ik alleen volkorenmeel heb, bestaat de helft van het brood uit bloem dat ik op de Klarendalse molen heb gekocht. De andere helft is dus graan uit Schaarsbergen, gemalen met een KitchenAid graanmolen, samengesteld uit onderdelen die overal in de wereld zijn gefabriceerd. Het is wat…. Maar gelukkig: ik weet dat de tarwe is gezaaid in oktober 2020 op onze tuin in Schaarsbergen en geoogst in juli 2021.

Zojuist lekker warm een kapje bruin met hagelslag gegeten en een plakje bruin met kaas en een kapje vijgen met alleen een beetje boter. Brood dat net uit de oven komt is heerlijk en dit brood doet er niet voor onder!! Het smaakte echt goed!!

Hieronder een paar foto’s van het proces:

Net gezaaid in oktober
Bijna rijp in juli
Geoogst in juli
Gedorst in september
Klaar met dorsen
Graan
Van graan naar meel in de molen
Gebakken

Arnhem, 13 juli 2023

Graan op de tuin

Op onze tuin in Schaarsbergen verbouwen we allerlei soorten graan. Voor productie van brood heb ik nu drie jaar wintertarwe van Vreeken’s Zaden uit Dordrecht. Van het Nederlands Openluchtmuseum heb ik vorig jaar een paar soorten oude granen gekregen. Die heb ik in najaar gezaaid en gisteren stonden ze er zo bij:

Eenkoorn
Zwarte winter emmer
Spelt
Zeeuwse witte wintertarwe
Wintertarwe Wilhelmina
Zeeuwse ruige wintergerst

En verder heb ik nog wat andere graansoorten: of omdat ze mooi zijn, of om op te eten.

Boekweit
Winter tarwe Julius voor consumptie
Teff
Mais
Brood vandaag gebakken. Links een fijn volkoren brood en rechts een noten vijgen brood

Arnhem, 29 juni 2023

Contrast

Afgelopen vrijdag verscheen in Trouw een fotoreportage van Kadir van Lohuizen met tekst van Lukas van der Storm over de voedselindustrie van Nederland onder de titel “De Voedsel BV”. Gisteravond was er een TV uitzending van VPRO’s Tegenlicht met hetzelfde onderwerp.

Van Lohuizen maakt altijd reportages vanuit het buitenland. Hij maakte iconische foto’s in onder andere Afrika en Azië over afval, de zeespiegelstijging en noem maar op. Veel is op Google te vinden. Geweldige foto’s. Door corona kon hij het land niet uit, dus bedacht hij iets in Nederland. Prachtige beelden, waarvan je wel wist dat ze bestonden, maar nog nooit in het – bijna – echt had gezien.

Hoe groot en immens deze industrie is en hoe ver weg deze staat van de “gewone” man kun je je niet voorstellen. Echt gaan kijken.

En dan ben ik met mijn moestuintje bezig. Leuk werk. Midden augustus heb ik de tarwe van 2022 gedorst. In juni had ik de tarwe geoogst. 3 oktober heb ik de nieuwe wintertarwe gezaaid. In die zin loop ik redelijk synchroon met Oekraïne, waar ze waar mogelijk, ook de tarwe voor volgend jaar al hebben gezaaid. De tarwe is al boven de grond en ergens tweede helft juli volgend jaar hoop ik 5 kilo tarwe te oogsten. Toch mooi 10 broden.

Mijn nieuwe project is echter veel leuker. Ik kreeg van iemand het boek “Oude granen, nieuw brood. ” Het is een prachtig boek over allerlei verschillende graanprojecten. Kleinschalig en prachtig vormgegeven. Totaal anders dan Kadir van Lohuizen. Het boek beschrijft allemaal oude granen en waar ze nog verbouwd worden. Het laat zien wat je er mee kunt doen en waar ze voor gebruikt kunnen worden. Dat leek mij ook leuk. Via een contact bij de molen heb ik van iemand allerlei oude granen gekregen, zoals riswiet, eenkoorn, spelt en emmer. Dertien rijtjes heb ik op 27 oktober gezaaid en gisteren zag ik dat ze boven de grond waren gekomen. Met de wintertarwe meegerekend, heb ik nu 7 soorten graan op de tuin. Daar komt nog teff en boekweit bij in het voorjaar. Dat kun je nu nog niet zaaien.

Wat doe je er mee, hoor ik vragen. Dat weet ik nog niet. Het is niet voor de muizen. Malen heeft geen zin. Vermeerderen wel. Wat ik uiteindelijk wil over twee jaar is een zodanige hoeveelheid van ieder soort, dat ik er kleine veldjes bij een molen van kan maken. Heeft het nut? Educatief kan het zijn, maar daar houdt het mee op. Leuk is het wel!

Zoiets kun je doen, wanneer je met pensioen bent….

8 november 2022

Tarwe dorsen

Tarwe dorsen kan met een combine, wanneer je een paar hectare hebt of een nog grotere combine, wanneer je zoals in de Oekraïne een landerij hebt ter grootte van de provincie Noord Brabant. Ik heb 4 m2 tarwe geoogst en dat moet gedorst, schoongemaakt en gemalen. Dat malen is (nog) geen probleem, maar dat dorsen en schoonmaken wel.

Uit 2020 heb ik 750 gram tarwe overgehouden en over 2021 2.750 gram tarwe. Dat heb ik met de hand gedorst en met een wanmolen een beetje schoongemaakt. Maar ik vind het nog niet schoon genoeg om te malen. Zie foto boven dit blog. Over 2022 heb ik naar schatting 5 tot 10 kilo tarwe. Die wil ik niet met de hand dorsen. Dus ik ben op zoek naar iemand die mij kan helpen met het los maken van de aar tot aan het verzamelen van schone tarwe. Wie weet zoiets. Mail me op gert.hengelaar@gmail.com. Met de wanmolen die ik heb, wordt het wel minder stoffig, maar nog niet schoon genoeg.

Maar ik vind het nog niet schoon genoeg om te malen. Zie foto boven dit blog. Over 2022 heb ik naar schatting 5 tot 10 kilo tarwe. Die wil ik niet met de hand dorsen. Dus ik ben op zoek naar iemand die mij kan helpen met het los maken van de aar tot aan het verzamelen van schone tarwe. Wie weet zoiets. Mail me op gert.hengelaar@gmail.com. Met de wanmolen die ik heb, wordt het wel minder stoffig, maar nog niet schoon genoeg.

Hier onder wat foto’s van de tarwe die ik in 2020 heb verbouwd en geoogst.

Een tarweaar van twee dagen
Het bijna rijpe tarweveld, begin juli 2022

8 augustus 2022

Anneke sings Kate (2)

Soms verheug je je op iets en heb je hoge verwachtingen. Een beetje gespannen ben ik dan. Vanavond had ik dat. Na een heerlijke dag spitten, kijken naar “Dwars door Vlaanderen” en het maken van een lekkere Conimex maaltijd met een eigen touch, toog ik, met met wie ik ben, naar Apeldoorn. Eigenlijk kon mijn dag al niet meer stuk. Het voorjaar hangt in de lucht ook al gaat het morgen sneeuwen. Zondag is de Ronde. Ik ben gek op de Ronde van Vlaanderen. Deze dagen komt alles bij elkaar. Er is een nieuw begin.

De grond ligt grotendeels braak, maar wel klaar voor een nieuw seizoen. De knoppen komen al uit de bomen. Die moeten nog even worden beschermd, want nachtvorst… En we hebben al heerlijk buiten gezeten, zelfs op een terras.

En dan zingt Anneke Kate. Anneke bestaat, de muziek van Kate Bush bestaat, maar toch ontstaat er iets nieuws. Iets wat voelt als het voorjaar. Een intiem theaterconcert met vlotte, swingende en intieme nummers. Nummers die ik deels kende, maar deels ook niet. Mooi is het daarom dat Anneke af en toe een korte toelichting geeft. Dan weet je ook nog waarover het gaat, Gelukkig niet te uitgebreid, want ik hou meer van muziek die voor zich spreekt. Anneke zingt in een vrolijke blouse. Haar stem past bij Kate.

Ik vroeg me af: zou Kate komen, wanneer ze in Engeland in de buurt speelt. En: zou dit concert passen als sta-concert. Over de eerste vraag kan ik geen zinnig woord zeggen, maar ik zou dit concert weleens in een popzaal willen zien. Lekker meebewegen met de muziek, biertje in de hand en genieten van de mooie klanken die ook deze band produceerde.

Was er een hoogtepunt? Ja, meerdere… Spanning op de drum, spanning op de gitaar en de piano. Voor mij was toch het ingetogene het mooist. En dan moet ik mezelf tegenspreken: voor dat ingetogene en de nuance biedt het theater de beste omgeving.

Anneke zingt Kate was een heerlijke avond.

30 maart 2022

Kardoen (2)

Kardoen met vlinder, bij en hommel op 4 augustus 2021
Kardoen op 4 augustus 2021
Daar gaat de vlinder naar elders op 4 augustus 2021

5 augustus 2021

Het begin is er….

Nog geen week geleden lag er nog een dikke laag sneeuw. Alles was bedekt en het zag er maagdelijk wit uit. Nu vandaag is het groen en zwart. De vogels fluiten. De lente is in aantocht. Het kan natuurlijk nog wel weer gaan vriezen, maar min tien verwacht niemand meer.

Als proef heb ik twee kruiwagens met compost geoogst. Zo mag je dat wel noemen, vind ik. Je gooit het loof en andere zaken op een bult, spit het een keer om en twee jaar later heb je mooie zwarte grond. Stof zijt gij en tot stof…. etc.

Komend weekend maar eens aan de slag. Het wordt 17 graden, dus dan kan het luie zweet er weer uit.

17 februari 2021

31 december 2020 – Tarwe, een nieuw begin

Met wie ik ben maakte gisteren deze foto op de tuin. De foto symboliseert de overgang van oud naar nieuw. onder het kleed zie je groen gras. Dat is wintertarwe. Gezaaid in november en het wordt geoogst eind juni. Nu ligt het onder het kleed, omdat het beschermt moest worden tegen te muizen. Die vinden tarwe heerlijk, wanneer het als zaad in de grond ligt. Trouwens ook als het rijp is. Zij bepalen deze zomer wanneer ik de tarwe ga oogsten.

Wie weet maak ik komend jaar mijn eerste brood.

31 december 2020