Gisteren en vandaag reizen we de Ruslui achterna. Gisteren deden we het traject Klaipéda – Riga en vandaag Riga – Narva. Karina Meeuwse schreef er een boek over. In Vriezenveen is een klein lokaal historisch museum. In 2012 waren we in Sint Petersburg en hebben we diverse gebouwen van deze handelaren bezocht. Nu gaat dat niet lukken, omdat voor ons als toerist een bezoek aan Rusland niet mogelijk is. Code Rood.
“Opkomst en ondergang van de Vriezenveense Ruslui”, Karina Meeuwse
Een boek over families uit Vriezenveen die van 1720 – 1920 handel dreven met St. Petersburg.
“Door omstandigheden gedwongen kwamen de Vriezenveners in Rusland terecht. Ze worstelden zich uit de armoede omhoog en hun aanwezigheid in de Russische hoofdstad kreeg betekenis, een plek, zoals je nu nog steeds kunt zien als je St. Petersburg bezoekt. Tweehonderd jaar later worden de Ruslui opnieuw door de omstandigheden gedwongen te kiezen: terug naar een, inmiddels van hen vervreemd, vaderland of blijven in een onherkenbaar Rusland. Arm zijn ze gegaan, arm zijn ze teruggekomen. Daartussenin ligt een verhaal over wilskracht en doorzettingsvermogen, over pure noodzaak en wanhoop, hartstocht en gedrevenheid: het verhaal van de Ruslui.”
Egbert Engbers, een van de Rusmannen, verwoordt het alsvolgt: “In Nederland is men een Rus en in Rusland een “Gollander”. Twee culturen stormen op je in, toch versmelten zij niet, maar blijven als twee grote, evenwijdige stromen het leven beheersen.”
Volgens de achterflap van het boek: “Dankzij hun gezonde handelsgeest en pioniersmentaliteit werkten de Ruslui zich gaandeweg op tot succesvolle kooplieden. Ze vestigden zich permanent in St. Petersburg en stichtten er de Vriezenveens kolonie. De band met Vriezenveen bleef bestaan en regelmatig reisden de Ruslui naar hun vaderland, dwars door een Europa dat voortdurend aan verandering onderhevig was: geteisterd door Napoleontische oorlogen, in crises tengevolge van de Industriele revolutie, ten prooi aan onrust en dreiging aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Ten slotte werden ook de Ruslui zelf het tragische slachtoffer van de wereldgeschiedenis; de Russische revolutie was er de oorzaak van dat ze have en goed kwijtraakten. Nazaten van hen leven nog steeds in St. Petersburg.
De tocht werd soms gemaakt met de boot (vanaf Terschelling), maar vaker met paard en wagen. Ze deden ruim 14 dagen over de tocht.
In juli 1826 gaat Jacob Kruys mee. Hij is de 14-jarige zoon van Jan Kruys. Tijdens de reis houdt hij een reisdagboekje bij.
Op grond van die reisbeschrijving hebben we de route op de kaart gezet.
2 mei 2025
Foto boven gemaakt van Vriezenveens pand in Sint Petersburg. Mei 2012.