Ik raakte enigszins van slag door het artikel in Trouw over het boek van Syb Wynia, De linkse kerk. Ik ben vier jaar jonger dan Syb. Ik ken de omgeving waar Syb is opgegroeid. Tien jaar woonde ik in Sneek en vaak fietste ik langs en zeilde ik over de Oudegaster Brekken. Ik was ouderling in de gereformeerde kerk van Sneek en had discussie met de toenmalig, landelijk bekende, voorzitter van de kerkenraad. Met name over het IKV en de kruisraketten. Ik ben een vertegenwoordiger van de linkse kerk.
In Ommen waar ik geboren ben, was het vergelijkbaar met Sneek. Ik zat als enige met een button tegen kernwapens in de kerk en op de Kerst-In waagde ik het om een A4’tje tegen intensieve veehouderij op te hangen. Gelukkig hadden we de GJV, een discussiegroep gelieerd aan de kerk. Ik heb daar leren discussiëren en luisteren naar anderen. Ik kon daar ook mijn eigen scharrelei kwijt. Het waren intense tijden eind jaren 70, begin jaren 80.
Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland. Op het kerkplein op zaterdag stond een standje van de PPR over Ommen binnenstad autovrij. Inmiddels is het bijna zover. Op een mooie zaterdag ging ik met de bus naar Almelo om te demonstreren tegen de Ultracentrifuge fabriek, waar grondstoffen voor kernenergie werden gemaakt. Ik ging als een soort Günter Wallraff aan het werk bij Nijverdal ten Cate: met mijn Heao diploma de fabriek in om te kijken hoe het leven zich daar afspeelde. Mannen vertelden mij hoe het daar in de jaren 40 en 50 was. Hard werken en weinig geld verdienen. Soms nog net geen kinderarbeid. Eerder wel natuurlijk…
Op een dag kwam de teamleider, de chef, bij me of ik Pakistanen wilde rondleiden in de fabriek, want ik kon immers Engels. Pas jaren later begreep ik wat die Pakistanen kwamen doen. In het kader van een industrieel uitwisselingsprogramma hadden Pakistanen interesse in Twente. Ze wilden namelijk weten hoe de UCN het deed in Almelo. Dat ze daarvoor ook iemand naar een blekerij in Nijverdal moesten sturen was bijzaak. Ik had een leuke ochtend en leerde hoe het werkt: je leidt af en pakt ongezien de informatie die je wilt hebben.
Waarom was ik lid van Syb Wynia’s linkse kerk? Bij ons thuis werd altijd over politiek gepraat. Mijn moeder was penningmeester van de plaatselijke afdeling van de ARP, een voorloper van het CDA. Haar broer was van 1946 tot in de jaren 70 wethouder van de gemeente Ommen. Hij heeft veel sociale voorzieningen opgezet, zoals een bejaardencentrum en het werkvoorzieningsschap. Hij was een sociale man, die mensen recht in de ogen keek en hen hielp wanneer dat nodig was. Hij was ook voor de zondagsrust, een thema in de begintijd van de opening van de samenleving: het begin van het einde van de verzuiling. Voor het zwembad, maar tegen zwemmen op zondag. Altijd ging het over politiek bij ons thuis, over de ARP van Hans de Boer, over Aantjes, over de dissidenten, over prins Bernhards Lockheedaffaire en noem maar op. Uiteraard stonden Trouw en de NCRV op het dagelijkse menu.
Zou mijn moeder nu nog hebben geleefd, dan weet ik (bijna) zeker hoe ze tegenover de rol van de overheid in het toeslagenschandaal zou hebben gestaan.
Ik voel me verbonden met de linkse kerk van Syb. Uit de kerk die in de oorlog vaak aan de goede kant stond, in de jaren vijftig en zestig verantwoording nam voor de wederopbouw van de samenleving, in de jaren zeventig en tachtig, ondanks alles, toch koos voor meer bescherming van moeder aarde en onverantwoorde keuzes in de bewapeningswedloop. En dat zeg ik ook nu Poetin in Oekraïne zijn ware aard laat zien.
8 juni 2022
NB.: foto Rob Bogaerts, Nationaal Archief, Anefo