Avondklok

Voor het eerst sinds de tweede wereldoorlog is de avondklok ingevoerd. Zelf heb ik er eigenlijk geen last van. De keren dat ik het afgelopen jaar na 21:00 uur op straat ben geweest, kan ik op de vingers van een hand tellen. Terug van tafeltennissen toen het nog mocht, terug van de de theorie-avond van de molen en terug van een paar gezellige afspraken met vrienden en familie.

Toch heb ik er last van. Het gevoel dat ik nu geen ommetje mag maken. Even een rondje om het huis of het huizenblok waar ik woon. We moeten binnen blijven, mogen nog maar één persoon per dag ontvangen en moeten met een mondkapje op met een bijna naaste in de auto zitten.

Ik hou me niet aan alles, wel aan veel. Vandaag zat ik met een naaste zonder mondkapje in de auto. Gisteren had ik gewoon les op de molen. De molen is open vanwege het belang voor de voedselketen, er wordt meel verkocht en ik krijg praktijkonderwijs. Dat mag ook.

Wanneer je de tweede wereldoorlog hebt meegemaakt, lijkt me het heel naar dat de avondklok nu is ingevoerd. Het heeft geen goede herinneringen. Toch, veel erger vind ik het voor de kinderen die niet naar school mogen. Hoe kijken zij er over 10 jaar op terug. En de pubers. Toen ik in de pubertijd zat en de tijd erna kwam ik op vrijdag- en zaterdagavond nooit voor 21:00 thuis. Toen mijn kinderen naar de kroeg gingen, gingen ze pas om 21:00 ’s avonds weg. Zullen we een coronageneratie gaan herkennen?

Het is een raar gevoel niet naar buiten te mogen. Een soort gevangenis. In de eerste lockdown in maart maakte ik foto’s van de mooie luchten. Nu is het vaak donker en grijs. En dan ook nog niet naar buiten mogen op straffe van € 95.

Nou ja, er zijn ergere dingen, maar mijn gevoel is nog niet weg. Ook niet na het te hebben opgeschreven.

Afslag Arnhem Noord, Burgers Zoo op de A50

23 januari 2021

Croquetten – 1

Bij kroketten moet ik altijd denken aan de conference van Wim Sonneveld over de vergadering van ’t Nut in Amstelveen. Zijn vader heeft de kroketten in de frituur liggen, wanneer vlak voor de pauze de spreker in de zaal een dia laat zien van iets heel vies’. “Daar gaan m’n krokette…” roept hij, want wie wil er nog een kroket na zo’n vieze dia.

We hebben verschillende kookboeken waarin recepten met kroketten staan: kaaskroketten, kalfsvleeskroketten en noem naar op. Wanneer je in Google rundvleeskroketten tikt, krijg je een stuk of tien recepten. Maar het recept dat er bij mij uitspringt is het recept van mijn vader. In de jaren dertig was hij leerling bakker bij diverse bakkerijen in Zwolle en Hoogeveen. Hij creëerde zijn eigen kookboek door in een schrift met een dikke kaft de recepten te schrijven die hij wilde onthouden. Dat deed hij planmatig: ingedeeld in onderwerpen en met een inhoudsopgave. Hij hield ruimte tussen de onderwerpen om er later nog wat aan toe te kunnen voegen. In november 1936 begon hij zijn bakkerij, net voor de de vestigingswet voor bedrijven op 1 januari 1937 in werking trad.

Het receptenboek is tot in de jaren 90 gebruikt door hem en mijn broer. Het heeft jaren op de werkbank gelegen en is vies en vettig. Allemaal bruine vlekken. Het lag helemaal uit elkaar. Een vriend van mij, met boekbinden als hobby, heeft het boek met liefde gerestaureerd en er van gemaakt wat er nog van te maken viel. Nog mooier dan dat!

Bij het onderwerp oud en nieuw, op bladzijde 20, staat naast het recept voor oliebollen en appelbeignets, het recept voor kroketten. Je schrijft eigenlijk croquetten. Vandaag hebben we zijn recept weer gebruikt. Vlees komt van boer Wim uit Heino, de bloem komt van molen de Kroon in Arnhem, de boter van Campina, de nootmuskaat van de Jumbo en de peterselie uit de bak achter ons huis. De ragout is gemaakt door met wie ik ben. Niemand anders kan dat beter.

De ragout staat nu in de koelkast. Morgen rollen we de kroketten. Ik zal ze mooi op de foto zetten en hier publiceren.

30 december 2020

Gert’s kerstgedachte – 2

Een raar jaar en dan komt er uiteindelijk toch nog een deal. We wisten he dat die moest komen, deadline na deadline. Johnson kan in zijn overwinningsspeech roepen: “Brexit is done”. We kunnen eigenlijk niet goed omgaan met twijfel en onzekerheid. Toen in maart de pandemie echt duidelijk werd, ook buiten China, stortten de beurskoersen ineen met verliezen van tussen de dertig en vijftig procent. We gingen in quarantaine. Nu deze dagen ligt de AEX weer ruim boven de 600 punten en is het verlies bijna goed gemaakt. Er zijn wel nuances: de oude economie, Shell en banken, hebben veel verloren en de nieuwe economie, ASML en Tesla, is fors in waarde gestegen. Toch is kennelijk voor de economie een pandemie van deze omvang een rimpeling.

Dat geldt niet voor de mensen. Nog nooit zijn er zoveel jongeren in de opvang geweest met de kerstdagen. De politie dreigt met schieten, wanneer mensen zich niet aan de regels houden met oud en nieuw. Er zal massaal blauw op straat zijn. Het huiselijk geweld is groter dan we gewend zijn, omdat mensen zich opgesloten voelen in de “Lockdown”. Eigenlijk is 2020 een rampjaar in sociaal opzicht. Mensen stierven in eenzaamheid, je werd bang om mensen tegen het lijf te lopen en zomaar ergens even binnen lopen was er niet meer bij.

Lang heb ik er geen last van gehad. Ik genoot van de blauwe luchten in het voorjaar. Ik maakte prachtige wandelingen en had het goed in mijn tuin en later ook op de molen. Iedereen dichtbij raakte weer wat meer gesetteld en dat bracht rust. Maar de laatste weken dreig ik een beetje boos te worden. Boos op hen die zich niet aan de regels houden, op mensen die zo nodig naar Zwitserland moeten, op bedrijven die proberen de boel te ontduiken en op politici die verwarring zaaien. Ik raak in vertwijfeling. En misschien heeft het alleen maar met dit jaargetijde te maken en het weer: dagen lange grauwheid en regen. Gisteren en vannacht 30 mm in mijn regenmeter.

Hoe zal het dan verder gaan? We denken nu dat het vaccin wel zal helpen en we in de zomer weer op vakantie kunnen en naar de kroeg of naar een festival. Ik heb me voorgenomen dat mijn blogs positieve blogs zouden zijn, maar ik merk dat het bij dit blog niet echt lukt. Politici laten niet na optimistisch over de toekomst te zijn. Dat moet ook. Maar het moet nog wel gebeuren. Klappen komen er voor bedrijven die het toch niet overleefd hebben. De rente gaat stijgen want het uitgegeven geld moet ergens vandaan komen. Je kan niet blijven leven op de pof. Alle planbureaus zeggen dat de economie snel aantrekt. Hopelijk vallen de sociale gevolgen dan ook mee. We willen niet terug naar het oude normaal.

Welke keuzes maken we half maart volgend jaar? Blijven voortmodderen in de markteconomie en het wantrouwen van de overheid als in de toeslagenaffaire of het bieden van kansen aan mensen aan de onderkant van de samenleving. Zij krijgen van mij het voordeel van elke twijfel. Investeren in sociale vernieuwing, Vogelaarwijken en Melkertbanen is bitter noodzakelijk, ook al hebben die in 2021 een andere naam.

24 december 2020

NB: Het gedicht van Typhoon stond op de voorpagina van Trouw van vandaag.

Coronacrisis (21) – Lockdown

En dan is het er toch ineens, die Lockdown, half december. We hebben even aan het gewone leven geproefd. Op vakantie geweest en naar het theater. Nog niet naar het festival. Nu: Kerst zonder alle geliefden op de bank. Ik kon er goed tegen.

En dan is het er toch ineens. Dat verdriet, die kwaadheid, dat respect…. Ik moest nog wat essentiële producten in huis halen, zoals tandenstokers, een six pack Leffe Blond en mondkapjes. Ik maakte een ommetje langs de visboer (morgen vis), de treintjeswinkel (dicht) en ik fietste door de stad…. Waar het op donderdagmiddag drie uur druk moet zijn, was het stil. Niks te doen. Dat raakt.

Ik kom thuis en lees op Twitter de reacties op het kamerrapport over de zogenaamde toeslagenfraude (ik zeg dat het meer over een afgrijselijke bureaucratische structuur gaat), over die gasten die zo nodig naar Tenerife en Zwitserland moeten (Ja, we hebben er over nagedacht, want Rutte noemt ons a-sociaal, maar we zijn op ons zelf). Ik word ongelofelijk kwaad. Ik draai Placebo.

Wat heb ik dan een respect voor Rein, Geert, Rosemarijn en al die anderen in de zorg, die in de vuurlinie staan en de zorg voor ons in stand houden. Voor de bloemist van “De Linde”, die haar winkeltje naar buiten heeft verplaatst. Ze is positief. Ze vindt het wel leuk. Het is weer eens wat anders, zegt ze. En voor de mensen die op al die zolderkamertjes ook op donderdagmiddag na kantoortijd gewoon door buffelen, omdat het nodig is.

Dominee Gremdaat raakte de juiste toon. Kijk hier. Ga niet op vakantie. Maak er thuis wat van. Dat ga ik doen!

Op het puin

Vanmiddag in coronatijd naar Musis geweest. Musis Sacrum, het muziekgebouw in Arnhem waar ik Bettie Serveert, Cuby and the Blizzards en ook het Gelders Orkest (Phion) zag. Een machtig mooi gebouw met een in ere herstelde oude zaal en een prachtig mooie nieuwe zaal. Met wie ik ben en ik gingen naar de voorstelling “Op het puin”, een muziekstuk, waarvan de partituur was teruggevonden en dat eenmalig was uitgevoerd op het puin van de Eusebius Kerk in 1946. Over dictatuur, over verdriet van het thuiskomen in een kapotte stad en over het de opbouw van het nieuwe leven, over de stad die uit de puinhopen herrees. In die stad woon ik en nog altijd is er wekelijks in de Waalse Kerk een moment om stil te staan bij het puin van die stad.

Het was opnieuw een bijzondere uitvoering. Met meer muzikanten dan publiek. Iedereen op twee meter van elkaar in verband met Corona. Muziek die treffend was bij de onderwerpen, maar gedateerd. Je hoorde 1946, je hoorde ook dat men toen verder wilde. Niet stil wilde staan bij dat wat kapot is. Nu willen we dat ook na een half jaar Corona.

Het was heerlijk om mensen te zien die muziek maakten. Dat was alweer een tijdje geleden.

10 oktober 2020

Mildheid

Rutte vraagt Nederland om mild te reageren op een foutje van de minister van justitie. Ik snap dat wel. Ik zelf was niet mild. Ik vond dat hij moest aftreden omdat zijn geloofwaardigheid in het geding was. Hetzelfde geldt eigenlijk ook voor de staatssecretaris voor immigratiezaken. Zij was de ambtenaar van de burgerlijke stand bij de bruiloft van Grapperhaus. Zij hield ook geen afstand.

Wij als gezin wringen ons in allerlei bochten om de verjaardag te vieren van iemand die 90 wordt. Ze is een kwetsbare oudere en wil graag met haar gezin op de boot. De boot die elke dag langs haar huis komt. Dat kan niet, want de boot is te klein voor haar gehele nageslacht door de coronamaatregelen. Met een paar kleinkinderen zou het kunnen. Hoe dan ook, we gaan haar een plezier doen!!

Mild zijn is niet moeilijk. Je kan het leren. Je kunt je aanpassen. Je kunt geloofwaardig worden. Gisteren heeft de hierboven genoemde staatssecretaris onder politieke druk besloten toch mensen uit Moria op te nemen in Nederland. Honderd mensen mogen komen in plaats van honderd andere mensen. Koehandel.

Ik ben boos en kwaad. Waar is de mildheid die in het ene geval wel gevraagd wordt en in het andere geval niet gegeven. Onbegrijpelijk.

11 september 2020

Mensonterend

Een paar weken geleden zag ik de documentaire van Coen Verbraak over Srebrenica. Ik vond het altijd moeilijk te geloven, dat gewone Nederlandse militairen verantwoordelijk konden worden gehouden voor een massamoord, genocide. De documentaire is verpletterend, maakt gehakt van dat beeld.

Ik moest tijdens deze documentaire meermalen denken aan de film “Shoah’ van Claude Lanzmann. Het eerste beeld dat in me opkwam was het beeld van de wisselwachter. Hij werkte aan het spoor, waar de treinen richting Auswitch langskwamen. Hij verzette de wissels zodanig dat de treinen hun bestemming bereikten. En de planner van de dienstregeling. Hij wist waar de treinen vandaan kwamen en waar ze naar toe gingen. Claude Lanzmann vraagt hem heel indringend naar het proces. Hoe het ging, wat hij wist en wat hij deed: “Ik was een zuivere bureaucraat…”(Shoah,1985 pag. 162).

Altijd heb ik deze scene voor ogen, wanneer ik naar mijn eigen rol kijk. Ben ik een meeloper, een onderdeel van het systeem, waar ligt de grens, welke grens?

Een ander beeld in de film is van de kapper in Israël. Hij was in Auswitch en heeft het overleefd. Lanzmann interviewt hem terwijl hij aan het knippen is. Hij vraagt hem indringend naar wat hij heeft gezien. Hij vertelt, maar hij vertelt niet alles. Lanzmann vraagt door, vraagt door. Hij wil het weten. De kapper moet het vertellen. Hij wil het vertellen. Hij breekt bijna en vertelt uiteindelijk toch over de mensen uit zijn stad, die hij kende en die hij op de drempel van de gaskamer heeft geknipt.

Sommige dingen zijn onzegbaar.

Een derde gedachte was de stijl van Coen Verbraak bij het interviewen van de militairen die het werk deden in Srebrenica. Verbraak gebruikt soms dezelfde methode als Lanzmann. Hij houdt niet op met vragen. Vraagt naar details, die er schijnbaar niet toe doen. Deze details geven zijn documentaire kleur. De details die de militairen vertellen doen denken aan de kapper in Israël. Het ergste wordt niet gezegd. Deze 400 militairen zijn geen daders, maar slachtoffers. Zij zijn geen wisselwachters of roostermakers, maar vechters voor een betere wereld.

Zij verdienen eerherstel.

10 juli 2020

Naschrift

Ik schreef bovenstaande direct na de documentaire. De fact-check deed ik gisteren. Ik vroeg me af of ik dit blog moest publiceren. Is Srebrenica vergelijkbaar met de Holocaust? De aantallen staan in geen verhouding tot elkaar. De ernst en het gewetenloze lijken hetzelfde. Ingewikkeld is ook, hoe ver van het slagveld de politiek het lot van mensen bepaalt, zoals in de Tweede Wereldoorlog in Londen. Uiteindelijk werd op 6 juni 1944 ingegrepen. Waarom bleef in Srebrenica VN ingrijpen achterwege?

Er zijn nog veel andere vragen: Waar is het filmrolletje, waarom sturen we jonge, ambitieuze mensen op pad zonder adequate bewapening en nog veel meer. Een antwoord komt niet meer, denk ik. Wat deze documentaire ons vertelt is, dat de mensen van Dutchbat 3 eerherstel verdienen. Ook al was dat niet een vooropgesteld doel van Verbraak.

Wie zet daartoe de vervolgstap?

27 juli 2020

Human lives matters

Op zomaar een vrijdagmorgen draai ik Hurricane van het album Desire van Bob Dylan uit 1976. Voor mij een monument. Ik kocht de LP ergens in Zwolle. De CD kocht ik in Nepal op de boulevard Lakeside in Pokhara. Slechte kwaliteit, slechte kopie. Nu draai ik het nummer via Spotify. Vandaag vallen deze teksten me op:

The man the authorities came to blame
For something that he never done
Put in a prison cell, but one time he could-a been
The champion of the world

En: If you’re black you might as well not show up on the street

En: …. to live in a land, where justice is a game….

1976, vierenveertig jaar geleden. Racisme is een serieus probleem. En toch heb ik moeite met hoe de discussie nu loopt. We gaan de geschiedenis herschrijven. In het voetbal zingen we over de zilveren vloot die we gewonnen hebben, wanneer het goed gaat met het Nederlands elftal. Virgil van Dijk komt in het geweer, de KNVB vraagt om aandacht en Johan Derksen, die vaker hypocrisie aan de kaak stelt, wordt geboycot.

Afgelopen november was ik in Qatar en in Nepal. In 2022 wordt het WK voetbal in Qatar gespeeld. Het afgelopen decennium zijn alle stadions gebouwd door Nepalese en andere Aziatische slaven. Ik was met iemand bij een Nepalees gezin waarvan de vader al maanden in Qatar was. In rapporten van Amnesty International wordt al jaren aandacht gevraagd voor deze ellende. Lees hier: https://www.amnesty.nl/qatar-wat-is-er-aan-de-hand

Ik heb mijn kinderen opgevoed met Sinterklaas en zwarte Piet. We kwamen in augustus in deze stad wonen en in november stonden we aan de route van de intocht van Sint en zijn zwarte Pieten. Eén van de -echt- zwarte Pieten kwam naar mijn zoon van vijf en zei: “Ha, Gerrit!!” en gaf hem een hand vol pepernoten. Zijn gezicht glunderde… Dat is voor mij zwarte Piet en heeft niets met racisme te maken.

Wat wel met #blacklivesmatter te maken heeft, is het WK 2022.

Dat mag niet doorgaan.

20 juni 2020

Naschrift: Een discussie hier in huis, o.a. met de enige zwarte echte zwarte Piet die ik ken, over deze pagina leert dat standpunten niet voor eeuwig staan. Misschien moet je inderdaad wel, wanneer mensen zich gekwetst zijn gaan voelen, anders omgaan met zwarte Piet. Zelfs Rutte heeft op dit punt zijn inzichten herzien. Ten aanzien van WK 2022 in Qatar is naar mijn overtuiging moeilijk een andere opvatting mogelijk, hoe aardig ik Virgil van Dijk ook vind.

22 juni 2020

Coronacrisis (20) – Voorlopig slot

Het begint normaal te worden, deze crisis. We gaan op naar de anderhalve meter samenleving. Het nieuwe normale leven staat voor de deur. Er lijkt enige controle, hoewel deze nog broos is.

Eigenlijk is het normale leven al begonnen. Overal hoor je lobbyclubs die aan de slag zijn voor hun eigen sector. De Formule 1 coureurs, de bestuurders van voetbalclubs, de horeca, de fysio’s en de kappers. Er ligt weer voldoende toiletpapier in de supermarkt. Het Coronabier staat weer in het schap. Noem maar op. Ik ben vandaag weer naar de molen geweest en we hebben mooi gedraaid.

We zijn ook aan het zwarte pieten. Was het nu een laboratorium in Wuhan of was het de wilde dierenmarkt? Heeft China te laat zaken gemeld, of heeft Trump te laat ingezien dat hij gezondheid voor economie moest zetten? Heeft Rutte samen met zijn ministers wel genoeg getest en voor mondkapjes gezorgd? Is er nog één Europa na de coronacrisis gezien de Nederlandse opstelling?

Om zeker te zijn dat je het niet krijgt moet je op een eiland gaan wonen. Meer dan 50% van de bevolking moet de ziekte doormaken. Van die 50% wordt maar een klein percentage echt ziek en overlijdt nog een kleiner percentage. Inmiddels wordt de behandeling verbeterd, met een dubbele dosis anti stollingsmiddelen, waardoor er minder mensen sterven. Er wordt bewuster omgegaan met IC bedden, waardoor er minder toestroom op de IC is. Dat laatste weet ik niet zeker, maar vermoed ik.

Toch herhaal ik: je wilt het niet hebben. Ik las dit over New York: The city that never sleeps became the city that couldn’t sleep.

Ik sluit dit blog. We raken aan het nieuwe normaal gewend. Vanaf hier, hoop ik, dat het beter wordt. Ook voor New York City en al die andere plaatsen die minder in het daglicht staan.

Mocht dat niet zo zijn, dan meld ik me weer.

Vanaf de stelling van Molen de Kroon, Klarendal, Arnhem

1 mei 2020